'Muso oa Togo o phatlalalitse morero oa bohlokoa oa ho kenya marang-rang a li-sensor tsa boemo ba leholimo tse tsoetseng pele ho pholletsa le Togo. Boikitlaetso bona bo ikemiseditse ho ntlafatsa temo, ho eketsa tlhahiso ya dijo, ho netefatsa polokeho ya dijo le ho tshehetsa matsapa a Togo a ho fihlella Dipheo tsa Ntshetsopele ya Moshwelella ka ho ntlafatsa tekolo le taolo ya datha tsa boemo ba leholimo.
Togo ke naha e nang le temo haholo, 'me lihlahisoa tsa temo li nka karolo e fetang 40% ea GDP. Leha ho le joalo, ka lebaka la phetoho ea maemo a leholimo le khafetsa maemo a leholimo a feteletseng, tlhahiso ea temo Togo e tobane le lipelaelo tse kholo. Ho rarolla mathata ana hamolemo, Lekala la Temo la Togo le nkile qeto ea ho kenya marang-rang a naha ka bophara a li-sensor bakeng sa liteishene tsa temo ea leholimo.
Lipheo tse kholo tsa lenaneo li kenyelletsa:
1. Ho ntlafatsa bokhoni ba ho lekola boemo ba leholimo:
Ka tlhahlobo ea nako ea sebele ea likarolo tsa bohlokoa tsa boemo ba leholimo tse kang mocheso, mongobo, pula, lebelo la moea, le mongobo oa mobu, lihoai le mebuso li ka utloisisa ka nepo liphetoho tsa leholimo le maemo a mobu, e le ho etsa liqeto tse ngata tsa saense tsa temo.
2. Ntlafatsa tlhahiso ea temo:
Marang-rang a sensor a tla fana ka lintlha tse phahameng tsa agrometeorological ho thusa lihoai ho ntlafatsa mesebetsi ea tlhahiso ea temo joalo ka nosetso, manyolo le taolo ea likokoanyana ho ntlafatsa chai le boleng.
3. Tšehetsa nts'etsopele ea maano le moralo:
Mmuso o tla sebedisa dintlha tse bokeletsweng ke marangrang a disensara ho etsa maano a mangata a temothuo a mahlale le merero ya ho kgothaletsa ntshetsopele ya moshwelella ya temo le ho netefatsa polokeho ya dijo.
4. Ntlafatsa ho mamella maemo a leholimo:
Ka ho fana ka lintlha tse nepahetseng tsa boemo ba leholimo, re ka thusa lihoai le likhoebo tsa temo ho ikamahanya hamolemo le phetoho ea maemo a leholimo le ho fokotsa tšusumetso e mpe ea maemo a leholimo a feteletseng tlhahisong ea temo.
Ho ea ka morero, li-sensor tsa pele tsa boemo ba leholimo tsa temo li tla kenngoa likhoeling tse tšeletseng tse tlang, tse koahelang libaka tse kholo tsa temo tsa Togo.
Hona joale, sehlopha sa morero se qalile ho kenya li-sensor libakeng tse kholo tsa temo tsa Togo, tse kang Maritimes, Highlands le sebaka sa Kara. Lisensara tsena li tla beha leihlo lintlha tsa bohlokoa tsa boemo ba leholimo tse kang mocheso, mongobo, pula, lebelo la moea, le mongobo oa mobu ka nako ea 'nete ebe li fetisetsa boitsebiso boo polokelong ea boitsebiso bo bohareng bakeng sa tlhahlobo.
E le ho netefatsa ho nepahala le lintlha tsa nako ea sebele, morero o sebelisa theknoloji ea machaba e tsoetseng pele ea agrometeorological sensor. Li-sensor tsena li khetholloa ka ho nepahala ho phahameng, botsitso bo phahameng le tšebeliso e tlaase ea matla, 'me li ka sebetsa hantle maemong a sa tšoaneng a leholimo a thata. Ntle le moo, morero ona o boetse o hlahisitse Marang-rang a Lintho (IoT) le theknoloji ea komporo ea leru ho fihlela phetiso e hole le taolo e bohareng ea data.
Mona ke tse ling tsa mahlale a bohlokoa a sebelisitsoeng morerong ona:
Inthanete ea Lintho (IoT) : Ka theknoloji ea iot, li-sensor li ka kenya data marung ka nako ea sebele, 'me lihoai le mebuso li ka fumana lintlha tsena neng kapa neng, kae kapa kae.
Cloud computing: Sethala sa cloud computing se tla sebelisoa ho boloka le ho hlahloba lintlha tse bokelitsoeng ke li-sensor, ho fana ka lisebelisoa tsa pono ea data le mekhoa ea tšehetso ea liqeto.
Ho theoa ha marang-rang a li-sensor tsa liteishene tsa boemo ba leholimo ba temo ho tla ba le tšusumetso e kholo ho nts'etsopele ea temo le moruo oa Togo:
1. Eketsa tlhahiso ea lijo:
Ka ho ntlafatsa mesebetsi ea tlhahiso ea temo, marang-rang a sensor a tla thusa lihoai ho eketsa tlhahiso ea lijo le ho netefatsa polokeho ea lijo.
2. Fokotsa tšenyo ea lisebelisoa:
Lintlha tse nepahetseng tsa boemo ba leholimo li tla thusa lihoai ho sebelisa metsi le manyolo ka nepo, ho fokotsa litšila tsa mehloli le ho fokotsa litšenyehelo tsa tlhahiso.
3. Ntlafatsa ho mamella maemo a leholimo:
Marang-rang a sensor a tla thusa lihoai le likhoebo tsa temo ho ikamahanya hantle le phetoho ea maemo a leholimo le ho fokotsa tšusumetso e mpe ea maemo a leholimo a feteletseng tlhahisong ea temo.
4. Khothaletsa ntlafatso ea temo:
Ho kengoa ts'ebetsong ha morero ho tla khothaletsa ts'ebetso ea ntlafatso ea temo ea Togo le ho ntlafatsa litaba tsa saense le thekenoloji le boemo ba tsamaiso ea tlhahiso ea temo.
5. Tlhahiso ea Mesebetsi:
Ho kenngwa tshebetsong ha morero ho tla hlahisa palo e kgolo ya mesebetsi, ho kenyeletswa ho kenngwa ha disensara, tlhokomelo le tshekatsheko ya data.
Ha a bua ha a ne a thakhola morero ona, Letona la Temo la Togo le itse: "Ho thehoa ha marang-rang a liteishene tsa boemo ba leholimo ba temo ke mohato oa bohlokoa ho fihlela sepheo sa rona sa ntlafatso ea temo le nts'etsopele ea moshoelella. Re lumela hore ka morero ona, tlhahiso ea temo Togo e tla ntlafala haholo le maemo a bophelo a lihoai a tla ntlafala."
Lintlha tse latelang ke tse 'maloa tse tobileng tsa lihoai tse bontšang kamoo lihoai tsa lehae li ruileng molemo kateng ka ho kenngoa ha marang-rang a naha ka bophara a li-sensor tsa boemo ba leholimo ba Togo le kamoo mekhoa ena e mecha e ka sebelisoang ho ntlafatsa tlhahiso ea bona ea temo le maemo a bophelo.
Taba ea 1: Amma Kodo, sehoai sa raese seterekeng se lebopong la leoatle
Ka morao:
Amar Kocho ke sehoai sa raese sebakeng se lebōpong la leoatle la Togo. Nakong e fetileng, o ne a itšetlehile haholo-holo ka liphihlelo tsa setso le ponelo-pele ho hlokomela masimo a hae a raese. Leha ho le joalo, boemo bo bobe ba leholimo bo bakoang ke ho fetoha ha tlelaemete bo mo baketse tahlehelo e ngata lilemong tse ’maloa tse fetileng.
Liphetoho:
Ho tloha ha ho kengoa li-sensor tsa boemo ba leholimo ba temo, mokhoa oa ho phela le oa temo Armagh o fetohile haholo.
Ho nosetsa ka nepo: Ka data ea mongobo ea mobu e fanoeng ke li-sensor, Amar e khona ho hlophisa nako ea ho nosetsa le bongata ba metsi ka nepo. Ha a sa tlameha ho itšetleha ka boiphihlelo ho ahlola nako ea ho nosetsa, empa ho e-na le hoo o etsa liqeto tse thehiloeng ho data ea nako ea nnete. Sena ha se boloke metsi feela, empa hape se ntlafatsa chai le boleng ba raese.
"Pele, ke ne ke lula ke tšoenyehile ka ho haella ha metsi kapa ho nosetsa masimo a raese ho feta tekano. Hona joale ka boitsebiso bona, ha ke sa hlola ke tšoenyeha. Raese e hōla hamolemo ho feta pele 'me chai e eketsehile."
Taolo ea likokoanyana: Lintlha tsa boemo ba leholimo tse tsoang ho li-sensor li thusa Amar ho bolela esale pele ho hlaha ha likokoanyana le mafu. A ka nka mehato e nakong ea thibelo le taolo ho latela liphetoho tsa mocheso le mongobo, a fokotsa tšebeliso ea chefo e bolaeang likokoanyana le ho fokotsa litšenyehelo tsa tlhahiso.
“Nakong e fetileng, ke ne ke lula ke leta ho fihlela ke fumana likokoanyana le mafu pele ke qala ho sebetsana le tsona.” Hona joale, ke khona ho e thibela esale pele ’me ka fokotsa tahlehelo e ngata.”
Ho ikamahanya le maemo a leholimo: Ka lintlha tsa nako e telele tsa boemo ba leholimo, Amar e khona ho utloisisa maemo a leholimo hamolemo, ho lokisa meralo ea ho lema, le ho khetha mefuta e nepahetseng ea lijalo le linako tsa ho lema.
Kaha joale kea tseba hore na pula ea litloebelele e tla na neng le hore na komello e tla ba neng, ke khona ho itokisetsa esale pele le ho fokotsa tšenyo e tla ba teng.
Taba ea 2: Kossi Afa, sehoai sa poone sa Highlands
Ka morao:
Kosi Afar e lema poone lithoteng tse phahameng tsa Togo. Nakong e fetileng, o ile a tobana le phephetso ea komello le lipula tse matla, e leng se ileng sa baka khoao e ngata temong ea hae ea poone.
Liphetoho:
Kaho ea marang-rang a sensor e lumella Kosi ho sebetsana hantle le mathata ana.
Temoso ea Boemo ba Leholimo le Koluoa: Lintlha tsa nako ea sebele tsa boemo ba leholimo tse tsoang ho li-sensor li fa Kosi temoso ea pele ea boemo ba leholimo bo feteletseng. A ka nka mehato e nakong ho ea ka boemo ba leholimo, joalo ka ho matlafatsa matlo a limela, ho thibela metsi le ho thibela metsi, joalo-joalo, ho fokotsa tahlehelo ea likoluoa.
Pejana, ke ne ke lula ke sa lebella ha pula e na.
Optimized fertilization: Ka boitsebiso ba limatlafatsi tsa mobu bo fanoeng ke kutlo, Kosi e ka nontša ka saense ho latela maemo a sebele, ho qoba ho senyeha ha mobu le tšilafalo ea tikoloho e bakoang ke manyolo a feteletseng, ha a ntse a ntlafatsa tšebeliso ea manyolo le ho fokotsa litšenyehelo tsa tlhahiso.
“Kaha joale ke tseba se haellang mobung le hore na ho hlokahala manyolo a makae, ke khona ho tšela monontša ka mokhoa o utloahalang ’me poone ea hōla hamolemo ho feta pele.”
Kotulo e ntlafetseng le boleng: Ka mekhoa e nepahetseng ea tsamaiso ea temo, lihlahisoa tsa Corsi le boleng ba tsona li ntlafetse haholo. Poone eo a e hlahisang ha e tumme haholo 'marakeng oa lehae, empa hape e hohela bareki ba bang ba kantle ho toropo.
“Poone ea ka e ntse e hōla ’me e ntlafala hona joale. Ke rekisa poone e ngata ho feta pele. Ke etsa chelete e ngata.”
Taba ea 3: Nafissa Toure, sehoai sa meroho Seterekeng sa Kara
Ka morao:
Nafisa Toure o lema meroho seterekeng sa Kara sa Togo. Sebaka sa hae sa meroho se senyenyane, empa o lema mefuta e sa tšoaneng. Nakong e fetileng, o ile a tobana le mathata a ho nosetsa le ho laola likokoanyana.
Liphetoho:
Kaho ea marang-rang a sensor e lumelletse Nafisa ho laola masimo a hae a meroho ka saense haholoanyane.
Ho nosetsa ka mokhoa o nepahetseng le ho nosetsa: Ka mongobo oa mobu le lintlha tsa limatlafatsi tse fanoeng ke li-sensor, Nafisa e khona ho hlophisa hantle nako le palo ea nosetso le manyolo. O ne a se a sa tlameha ho itšetleha ka boiphihlelo ho ahlola, empa ho e-na le hoo o ile a etsa liqeto tse thehiloeng ho data ea nako ea nnete. Sena ha se boloke lisebelisoa feela, empa hape se ntlafatsa chai le boleng ba meroho.
“Joale, meroho ea ka e ntse e hōla ’me e matla, ’me chai e phahame haholo ho feta pele.”
Taolo ea likokonyana: Lintlha tsa boemo ba leholimo tse shejoang ke li-sensor li thusa Nafisa ho bolela esale pele ho hlaha ha likokoanyana le mafu. A ka nka mehato e nakong ea thibelo le taolo ho latela liphetoho tsa mocheso le mongobo, a fokotsa tšebeliso ea chefo e bolaeang likokoanyana le ho fokotsa litšenyehelo tsa tlhahiso.
“Nakong e fetileng, ke ne ke lula ke tšoenyehile ka likokoanyana le mafu.” Hona joale, ke khona ho e thibela esale pele ’me ka fokotsa tahlehelo e ngata.”
Tlholisano ea 'maraka: Ka ho ntlafatsa boleng le chai ea meroho, meroho ea Nafisa e tsebahala haholo 'marakeng. Ha aa ka a rekisa hantle feela 'marakeng oa lehae, empa hape o ile a qala ho fana ka thepa metseng e haufi, a eketsa chelete ea hae haholo.
Hona joale meroho ea ka e rekisoa haholo, moputso oa ka o eketsehile, 'me bophelo bo molemo ho feta pele.
Taba ea 4: Koffi Agyaba, sehoai sa cocoa sebakeng sa Leboea
Ka morao:
Kofi Agyaba e jala cocoa sebakeng se ka leboea sa Togo. Nakong e fetileng, o ile a tobana le mathata a komello le mocheso o phahameng, tse ileng tsa baka mathata a maholo temong ea hae ea cocoa.
Liphetoho:
Kaho ea marang-rang a sensor e lumella Coffey ho sebetsana hantle le mathata ana.
Ho ikamahanya le maemo a leholimo: Ka ho sebelisa lintlha tsa nako e telele tsa boemo ba leholimo, Coffey e khona ho utloisisa maemo a leholimo hamolemo, ho lokisa meralo ea ho lema, le ho khetha mefuta e loketseng ea lijalo le linako tsa ho lema.
Kaha joale kea tseba hore na komello e tla ba neng le hore na mocheso o tla ba neng, ke khona ho itokisetsa esale pele le ho fokotsa tahlehelo ea ka.
Nosetso e ntlafalitsoeng: Ka data ea mongobo oa mobu e fanoeng ke li-sensor, Coffey e khona ho hlophisa ka nepo linako le boholo ba ho nosetsa, ho qoba ho fetella kapa ho nosetsa, ho boloka metsi le ho ntlafatsa chai ea cocoa le boleng.
"Pele, ke ne ke lula ke tšoenyehile ka ho felloa ke cocoa kapa ho e nosetsa ho feta tekano. Joale ka lintlha tsena, ha ke sa hlola ke tšoenyeha. Coco e ntse e hola hantle ho feta pele 'me chai e eketsehile."
Keketseho ea chelete: Ka ho ntlafatsa boleng le tlhahiso ea cocoa, lekeno la Coffey le ile la eketseha haholo. Kokoo eo a e hlahisitseng ha ea ka ea tsebahala feela 'marakeng oa lehae, empa hape e ile ea qala ho romelloa' marakeng oa machaba.
Koko ea ka e rekisoa haholo hona joale, moputso oa ka o eketsehile, 'me bophelo bo molemo ho feta pele.
Ho thehoa ha marang-rang a li-sensor tsa liteishene tsa leholimo tsa temo ho tšoaea mohato oa bohlokoa ntlafatsong ea sejoale-joale le nts'etsopele e tsitsitseng ea temo Togo. Ka tlhokomelo le tsamaiso e nepahetseng ea boemo ba leholimo, Togo e tla khona ho arabela hamolemo liqholotso tse hlahisoang ke phetoho ea maemo a leholimo, ho ntlafatsa katleho ea tlhahiso ea temo, ho netefatsa tšireletso ea lijo le ho khothaletsa nts'etsopele ea temo e tsitsitseng. Sena se ke ke sa thusa Togo feela ho fihlela sepheo sa eona sa nts'etsopele, empa hape se tla fana ka boiphihlelo ba bohlokoa le lithuto bakeng sa linaha tse ling tse tsoelang pele.
Nako ea poso: Jan-23-2025