Lilemong tsa morao tjena, 'muso oa Kenya le balekane ba machaba ba ekelitse matla a naha a ho beha leihlo boemo ba leholimo haholo ka ho atolosa kaho ea liteishene tsa boemo ba leholimo naheng ka bophara ho thusa lihoai ho sebetsana hantle le mathata a bakoang ke phetoho ea maemo a leholimo. Boikitlaetso bona ha bo matlafatse feela botsitso ba tlhahiso ea temo, empa hape bo fana ka tšehetso ea bohlokoa bakeng sa nts'etsopele ea moshoelella ea Kenya.
Background: Mathata a phetoho ea maemo a leholimo
E le naha ea bohlokoa ea temo Afrika Bochabela, moruo oa Kenya o itšetlehile haholo ka temo, haholo-holo tlhahiso ea lihoai tse nyenyane. Leha ho le joalo, ho eketseha khafetsa ha maemo a leholimo a feteletseng a bakoang ke phetoho ea boemo ba leholimo, joalo ka komello, likhohola le lipula tse matla, ho amme tlhahiso ea temo le polokeho ea lijo haholo. Lilemong tse 'maloa tse fetileng, likarolo tse ling tsa Kenya li bile le komello e matla e fokolitseng lijalo, ea bolaea mehlape esita le ho baka bothata ba lijo. Ho sebetsana le diphephetso tsena, Mmuso wa Kenya o nkile qeto ya ho matlafatsa tekolo ya ona ya maemo a lehodimo le mokgwa wa ho lemosa kapele.
Ho qala morero: Khothatso ea liteishene tsa boemo ba leholimo
Ka 2021, Lefapha la Meteorological la Kenya, ka tšebelisano le mekhatlo e mengata ea machaba, le ile la thakhola lenaneo la naha ka bophara bakeng sa liteishene tsa boemo ba leholimo. Morero ona o ikemiselitse ho fana ka lintlha tsa boemo ba leholimo ba nako ea nnete ka ho kenya liteishene tsa boemo ba leholimo tse iketsang (AWS) ho thusa lihoai le mebuso ea libaka ho bolela esale pele liphetoho tsa boemo ba leholimo le ho theha maano a ho sebetsana le boemo.
Liteishene tsena tse itirisang tsa boemo ba leholimo li khona ho beha leihlo lintlha tsa bohlokoa tsa boemo ba leholimo joalo ka mocheso, mongobo, pula, lebelo la moea le tsela ea ho ea, le ho fetisetsa lintlha ho polokelongtshedimosetso e bohareng ka marangrang a waelese. Balemi ba ka fumana tlhahisoleseding ena ka SMS kapa app e inehetseng, e ba lumellang ho hlophisa ho lema, ho nosetsa le ho kotula.
Mohlala oa thuto: Itloaetse Seterekeng sa Kitui
Setereke sa Kitui ke sebaka se omeletseng se ka bochabela ho Kenya seo e leng khale se tobane le khaello ea metsi le ho se atlehe ha lijalo. Ka 2022, setereke se ile sa kenya liteishene tse 10 tsa boemo ba leholimo tse ikemetseng tse koahelang libaka tse kholo tsa temo. Ho sebetsa ha liteishene tsena tsa boemo ba leholimo ho ntlafalitse haholo bokhoni ba lihoai tsa sebakeng seo ho sebetsana ka katleho le phetoho ea maemo a leholimo.
Sehoai sa sebakeng seo Mary Mutua o itse: “Pele re ne re tlameha ho itšetleha ka phihlelo ho ahlola boemo ba leholimo, hangata ka lebaka la komello ea tšohanyetso kapa lipula tse matla le tahlehelo.” Hona joale, ka boitsebiso bo fanoeng ke liteishene tsa boemo ba leholimo, re ka lokisetsa esale pele le ho khetha lijalo tse loketseng ka ho fetisisa le linako tsa ho lema.”
Basebeletsi ba temo Seterekeng sa Kitui ba ile ba boela ba hlokomela hore ho ata ha liteishene tsa boemo ba leholimo ha hoa thusa lihoai feela ho eketsa chai ea tsona, empa hape ho fokotsa tahlehelo ea moruo ka lebaka la boemo bo bobe ba leholimo. Ho ea ka lipalo-palo, ho tloha ha seteishene sa boemo ba leholimo se qala ho sebetsa, chai ea lijalo seterekeng sena e eketsehile ka karolelano ea karolo ea 15 lekholong, 'me meputso ea lihoai le eona e eketsehile.
Tšebelisano ea machaba le tšehetso ea theknoloji
Ho phatlalatsoa ha liteishene tsa boemo ba leholimo Kenya ho tšehelitsoe ke mekhatlo e mengata ea machaba, ho kenyeletsoa Banka ea Lefatše, Lenaneo la Ntlafatso la Machaba a Kopaneng (UNDP) le mekhatlo e mengata eo e seng ea 'muso. Mekhatlo ena ha ea ka ea fana ka tšehetso ea lichelete feela, empa e ile ea boela ea romela litsebi ho thusa Kenya Meteorological Service ka koetliso ea theknoloji le tlhokomelo ea thepa.
John Smith, setsebi sa phetoho ea boemo ba leholimo Banka ea Lefatše, o itse: “Porojeke ea seteishene sa boemo ba leholimo Kenya ke mohlala o atlehileng oa kamoo phephetso ea ho fetoha ha tlelaemete e ka rarolloang kateng ka boqapi ba theknoloji le tšebelisano ea machaba.
Tebello ea bokamoso: Ts'ebetso e atolositsoeng
Ho kentsoe liteishene tse fetang 200 tsa boemo ba leholimo ka boiketsetso naheng ka bophara, tse akaretsang libaka tsa bohlokoa tsa temo le maemo a leholimo. Tshebeletso ya Boemo ba Boemo ba Lehodimo ya Kenya e rera ho eketsa palo ya diteishene tsa boemo ba lehodimo ho fihla ho tse 500 dilemong tse hlano tse tlang ho tswela pele ho atolosa kgaso le ho ntlafatsa ho nepahala ha datha.
Ntle le moo, mmuso oa Kenya o rera ho kopanya lintlha tsa boemo ba leholimo le mananeo a inshorense ea temo ho thusa lihoai ho fokotsa tahlehelo nakong ea maemo a leholimo a mabe. Ho lebelletsoe hore mohato ona o tla tsoela pele ho ntlafatsa bokhoni ba lihoai ba ho hanela likotsi le ho khothaletsa nts'etsopele e tsitsitseng ea temo.
Qetello
Pale ea katleho ea liteishene tsa boemo ba leholimo Kenya e bontša hore ka boqapi ba theknoloji le tšebelisano ea machaba, linaha tse tsoelang pele li ka sebetsana ka katleho le phephetso ea phetoho ea maemo a leholimo. Ho ata ha liteishene tsa boemo ba leholimo ha ho ntlafalitse feela botsitso ba tlhahiso ea temo, empa hape ho fane ka tšehetso e matla bakeng sa polokeho ea lijo le nts'etsopele ea moruo oa Kenya. Ka katoloso e eketsehileng ea morero, Kenya e lebelletsoe ho ba mohlala oa ho mamella maemo a leholimo le nts'etsopele ea moshoelella sebakeng sa Afrika.
Nako ea poso: Mar-03-2025